Gần đây, tôi có nhắn tin trò chuyện với diva Hà Trần. Câu chuyện của chúng tôi trải dài từ các vấn đề của thị trường âm nhạc Việt Nam đương thời, cách một nghệ sĩ định vị họ trong nghệ thuật và trong lòng công chúng, cũng như những chuyện chưa kể về 30 năm ca hát của nữ ca sĩ. Chúng tôi trò chuyện khá lâu và sôi nổi nhưng cả hai vẫn chưa thấy thoả mãn. Tôi hẹn diva Hà Trần sẽ gặp nhau tại Hà Nội vào tháng 8, trước khi hoà nhạc Thiên Hà Tinh Khôi của chị diễn ra tại đây.

Nhưng tháng 7 ẩm ướt chưa qua, diva Hà Trần đã thông báo phải tạm hoãn vô thời hạn hai đêm hoà nhạc của mình. Lý do của quyết định này đến từ việc nhà tổ chức không còn đủ năng lực tài chính để đáp ứng yêu cầu mang đến một hoà nhạc đủ tầm vóc như mong đợi. Đây là một quyết định cực kỳ khó khăn và đầy tiếc nuối bởi nhiều tháng liền, Hà Trần và ê-kíp lên ý tưởng, tập luyện. Có lẽ, chính nữ diva cũng không ngờ được rằng show sẽ tạm hoãn, vì trong cuộc trò chuyện trước đó, chị cho biết rất hào hứng với lần trở lại sân khấu này.

Ca sĩ Hà Anh Tuấn hát trong chương trình See, Sing, Share tại Ninh Bình.

Làm show như “chui đầu vào rọ”

Rõ ràng, việc tạm hoãn show là điều không ai mong muốn, không chỉ với riêng ê-kíp của ca sĩ Hà Trần mà còn là với người hâm mộ. Nhưng hoãn có lẽ là quyết định đúng đắn bởi nếu diễn ra, nó có thể không phải là sân khấu thăng hoa của nữ diva. Cũng chính Hà Trần nói, cô muốn mang đến một hoà nhạc đẳng cấp nhưng yếu tố kinh phí của nhà tổ chức không được đảm bảo. Tình hình doanh thu không thực sự khả quan, cùng những khó khăn trong quy trình bán vé chưa phù hợp (không được chọn chỗ ngồi; không được cầm vé cứng sớm trong tay như một khán giả chia sẻ) có thể dẫn đến trường hợp show sẽ bị lỗ vốn.

Giá trị thương mại, hay nôm na là chuyện lỗ - lãi vẫn luôn là “tử huyệt” của thị trường biểu diễn âm nhạc Việt Nam. Tổ chức hoà nhạc nội địa thường tiếng có miếng không. Nhiều ca sĩ từ sao hạng A, hoạt động lâu năm cho đến các ca sĩ đang thịnh hành đều gặp khó khăn trong việc tổ chức liveshow. Họp báo công bố thường diễn ra hoành tráng nhưng đằng sau đó là những tính toán kỹ càng của chính nghệ sĩ và nhà tổ chức. Vì thế, để có những phút giây thăng hoa trên sân khấu riêng của mình nhiều khi là sự đánh đổi công sức và tiền bạc.

Tiền đâu là đầu tiên, ca sĩ Hoàng Dũng từng chia sẻ như vậy khi một nghệ sĩ trẻ quyết định thực hiện liveshow riêng của họ. Những ca sĩ như Mỹ Linh, Tùng Dương, Uyên Linh, Hương Tràm cũng cho rằng làm đêm nhạc thường lãi về mặt tinh thần hơn là tiền bạc. Ca sĩ Uyên Linh từng chia sẻ về doanh thu liveshow rằng, “lỗ đâu đó khoảng hai tỷ, tôi và Lân Nhã cùng chia nhau nên cũng nhẹ nhàng hơn một chút”. Hay như Tùng Dương cũng từng nói, “dù được tài trợ nhưng có liveshow đủ để trang trải các chi phí, cũng có đêm nhạc bị lỗ.”

Chuyện lỗ lãi khi làm show quả thực là vấn đề đáng để cân nhắc. Có những nghệ sĩ thành công trong việc tổ chức hoà nhạc về mặt thương mại lẫn dấu ấn trong lòng công chúng như Mỹ Tâm, Hà Anh Tuấn vẫn có những nỗi niềm riêng. Nữ ca sĩ Mỹ Tâm từng chia sẻ: “Nói làm show mà để lỗ thì nghe không hợp lý. Giờ mà nói đổ hết tiền của vào làm show thì đó không phải là Mỹ Tâm của hiện tại. Nhưng nói làm show để lời to thì đó lại càng không phải cách mà Tâm đang hướng tới.”

Không chỉ khó khăn về mặt tài chính, để thực hiện hoà nhạc ở Việt Nam cũng gặp muôn vàn khó khăn khác. Không chỉ ở góc độ nghệ sĩ, mà nhà tổ chức cũng xem đây là một “ván cược” của nhiều yếu tố: tài năng, khả năng quản lý, tổ chức và doanh thu. Trong cuộc trò chuyện trên báo Văn nghệ gần đây, nhạc sĩ Quốc Trung cũng chia sẻ những bất cập khác trong khâu tổ chức như cấp phép địa điểm biểu diễn; booking (mời) nghệ sĩ, chất lượng chương trình (âm thanh, ánh sáng). Để đảm bảo một sự kiện âm nhạc diễn ra thành công về mặt nghệ thuật đã là rất khó, chưa nói đến thành công về mặt thương mại. Điều này cho thấy, việc làm show như “chui đầu vào rọ” bởi nhìn đâu cũng thấy khó khăn, áp lực.

Các xu hướng của thị trường biểu diễn

Từ thực tế trên cho thấy, tổ chức hoà nhạc ở Việt Nam theo mô hình truyền thống dường như không còn mấy hiệu quả. Trong lúc đó, xu hướng tổ chức và thưởng thức biểu diễn âm nhạc tại Việt Nam đang khác hơn trước đây rất nhiều. Khán giả chịu bỏ chi phí cao để đi xem show của nghệ sĩ nước ngoài (trong nước và nước ngoài); kết hợp giữa du lịch và thưởng thức âm nhạc, các show diễn “bình dân” với giá vé thấp phù hợp với đối tượng khán giả trẻ.

Ngày càng nhiều nghệ sĩ quốc tế lựa chọn Việt Nam trở thành địa điểm biểu diễn hoà nhạc, trở thành nơi đến của các tour diễn toàn cầu. Hai đêm hoà nhạc của BlackPink tại Hà Nội thu về hơn 300 tỷ đồng với tỷ lệ lấp đầy đạt 100%. Mức doanh thu này còn cao hơn cả tại quê nhà (Hàn Quốc) của nhóm nhạc BlackPink hay các chặng khác nằm trong khuôn khổ tour diễn như Trung Quốc, Nhật Bản. Nhiều nghệ sĩ quốc tế đến từ Âu-Mỹ như Westlife hay các nghệ sĩ Hàn Quốc như Super Junior, Highlight... cũng tổ chức concert ở Việt Nam gần đây.

Xu hướng này càng tăng lên khi nhiều concert của nghệ sĩ Hàn Quốc đang được lên kế hoạch tại Việt Nam. Bên cạnh đó, khán giả trong nước cũng đang “chịu chi” cho những hoà nhạc này dù giá vé không hề rẻ. Điều này cho thấy các nghệ sĩ Việt Nam đang ở trong thế cạnh tranh rất khốc liệt với nghệ sĩ quốc tế trên chính sân nhà của mình. Vì thế, các nhà tổ chức sự kiện lẫn nghệ sĩ trong nước cần có chiến lược rõ ràng hơn trước xu hướng này.

Bên cạnh đó, hình thức kết hợp du lịch và thưởng thức âm nhạc tại Việt Nam cũng đang phát triển hết sức mạnh mẽ. Đơn cử như chuỗi hoà nhạc See, Sing, Share và các buổi biểu diễn khác của Hà Anh Tuấn một phần thành công nhờ áp dụng hình thức này. Nam ca sĩ thường chọn các thành phố du lịch như Đà Lạt, Hội An (Đà Nẵng), Ninh Bình và thu hút hàng nghìn khán giả mua vé tham gia biểu diễn. Bên cạnh đó, xu hướng các nghệ sĩ Việt tổ chức hoà nhạc ở nước ngoài như Hà Anh Tuấn với hai đêm tại Singapore và Úc, hay Văn Mai Hương tổ chức hoà nhạc tại Nhật Bản cũng là một hướng đi mới, có thể nghiên cứu thực hiện trong tương lai. Ngoài ra, các hoà nhạc thường xuyên khác tổ chức tại địa điểm du lịch như Đà Lạt, Sài Gòn, Vĩnh Phúc cũng thu hút sự quan tâm của khán giả trẻ.

Bên cạnh đó, hình thức tổ chức biểu diễn các hoà nhạc “bình dân” với giá vé vừa phải cũng đang thu hút sự quan tâm của công chúng, đặc biệt là đối tượng trẻ. Hình thức biểu diễn này thường được những nghệ sĩ Indie Việt Nam thực hiện khá thành công, thường cháy vé sau khi mở bán như các ban nhạc Ngọt, Cá Hồi Hoang, Chillies, Vũ Thịnh Suy, Vũ Thanh Vân... Tuy những hoà nhạc này chưa mang lại nhiều doanh thu đủ nuôi sống lâu dài cho các nghệ sĩ trẻ nhưng phần nào giúp họ thoả được khát khao biểu diễn mà ít khi... thua lỗ.

Bên cạnh đó, những chương trình nhạc hội dành cho khán giả trẻ với giá vé không quá cao như Những Thành Phố Mơ Màng, Nhạc Hội Cà Chua, CAM, No Headliner... cũng thường “cháy vé” khi vừa mở bán. Điểm chung của những chương trình biểu diễn này thường quy tụ những nghệ sĩ trẻ và bắt đầu xây dựng thương hiệu khác biệt giúp công chúng dễ dàng nhận biết và hưởng ứng. Chính việc nắm bắt xu hướng nghe nhạc, ý tưởng riêng biệt cũng như xây dựng cộng đồng công chúng bài bản đã giúp họ trở thành những hoà nhạc hoặc chuỗi hoà nhạc đảm bảo thành công về mặt tổ chức lẫn doanh thu. Tuy nhiên, các khâu vận hành, tổ chức cũng như chất lượng của những thương hiệu này cũng cần được hoàn thiện và nâng cao hơn nữa so với những gì đang diễn ra. Tuy nhiên, việc tạo ra xu hướng và dẫn đầu trong phân khúc tổ chức biểu diễn âm nhạc cho đối tượng trẻ của những thương hiệu kể trên là rất khả quan.

Khánh Duy | Báo Văn nghệ

----------

Bài viết cùng chuyên mục: