“...Cho đến hôm chúng tôi nhận được số 1 Văn nghệ Giải phóng in rô nê ô. Nay không thể tìm lại số báo này! Đọc bài Văn nghệ Giải phóng số đầu tiên của Lý Văn Sâm, thư ký tòa soạn đầu tiên và làm ra tờ báo số 1 đó, mới biết số báo đó in chỉ một trăm bản, phát hành sau Tết Tân Sửu (1961). Một trăm số báo in trong rừng hồi bấy giờ, một vài số vượt Trường Sơn ra với chúng tôi...”
“... Đầu năm 1962, chúng tôi được gọi đi tập trung bồi dưỡng sức khỏe, rèn luyện, học tập. Giữa 1962, lên đường, một ngày tháng 6 (...). Anh Đức và tôi về đến trụ sở Hội Văn nghệ Giải phóng trong rừng Tây Ninh, sát biên giới. Một trong những việc đầu tiên là ra tiếp tờ Văn nghệ Giải phóng. Anh Đức được giao làm tiếp số 2, số 3 vẫn in rô nê ô. Bài vở: Anh Đức. Đánh máy: chị Vân, Việt kiều ở Nông Pênh về. In và phát hành: anh thanh niên Phan Thế Hy. Chị Vân sau này bị bom, hy sinh trong vùng căn cứ này. Phan Thế Hy bị bắn chết trong một chuyến đi in và lai báo từ Long An về. Anh Trần Hữu Trang kính yêu, Chủ tịch Hội Văn nghệ Giải phóng, Chủ nhiệm tạp chí Văn nghệ Giải phóng, cũng hy sinh vì bom B52, trên bàn còn lại vở kịch dài Nguyễn Văn Trỗi đang viết dở dang...”
![]() |
Một số văn nghệ sĩ khu 5 ở chiến khu. Ảnh tư liệu |
“Anh Đức đi công tác Cà Mau. Báo giao lại anh Lý Văn Sâm. Số 4 bắt đầu in máy, khổ 18 x 26, 54 trang, đề tháng 7-1963. Phần lớn số này dành đăng văn kiện hội nghị Ban chấp hành mở rộng Hội Văn nghệ Giải phóng (4.1963), có báo cáo về tình hình qua của anh Trần Hữu Trang, báo cáo về phương hướng tới...”
“Sau đó, tạp chí Văn nghệ Giải phóng ra ngày càng đẹp hơn, hay hơn. Đội ngũ “Văn nghệ Giải phóng”, một số các anh, các chị, đồng chí mến yêu ngã xuống, nhưng ngày càng hùng hậu, với những tài năng trưởng thành ngay trong cuộc chiến đấu ở các địa phương miền Nam, và các anh các chị từ miền Bắc trở về ngày càng đông đúc. Nội dung Văn nghệ Giải phóng càng phong phú. Tạp chí tiếp tục làm việc với các anh Anh Đức, Giang Nam, Hoài Vũ. Cho đến ngày 30.4.1975, Hội Văn nghệ Giải phóng về Sài Gòn, tạp chí về, bàn tiếp tục ra với thể tài tuần báo. Những ngày đó là những ngày “hội quân văn nghệ” ở thành phố mang tên Bác. Các tỉnh Trung Bộ giải phóng trước, anh em ở Huế, Đà Nẵng... theo các cánh quân rầm rộ vào. Anh chị em từ miền Bắc vào nô nức. Số báo đầu in ở thành phố Hồ Chí Minh (số 49, ra ngày 28-5-1975) được bàn bạc tại 190 Công Lý (nay là Nam Kỳ khởi nghĩa), ngay từ trước lễ chiến thắng, vào thượng tuần tháng 4. Bài vở trong số báo chưa bao giờ đông đủ miền Nam, miền Bắc, vùng căn cứ, vùng mới giải phóng... được như thế! Một số báo vui ngày vui thống nhất ít có!”
“Gần chín chục số sau, từ sau số 135 ra ngày 20-1-1977, Văn nghệ Giải phóng hợp nhất với tuần báo Văn nghệ ở Trung ương, thành tờ Văn nghệ chung cho cả nước...”.
3.1978
(Trích trong bài Làm báo Văn nghệ trong Nam ngoài Bắc, báo Văn nghệ số 751, 25-3-1978).